شهروندی و سواد رسانه‌ای بررسی رابطه وضعیت شهروندی و سواد رسانه‌ای در بین شهروندان زنجانی

به‌زعم بیشتر نظریه‌پردازان حوزه توسعة فرهنگی اجتماعی، برای تحقق کامل شهروندی نیاز به آگاهی کامل از حقوق و مسئولیت‌های شهروندی است. از آنجا که امروزه رسانه‌ها شایع‌ترین منبع خبر و اطلاعات به شمار می‌روند، نوع مصرف رسانه‌ای و سواد رسانه­ای یکی از مؤثرترین متغیرهای تبیین‌کننده وضعیت‌آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی است. این مقاله با علم به اهمیت موضوع، به تبیین وضعیت سواد رسانه‌ای در بین شهروندان زنجانی و تأثیر آن بر میزان آشنایی آنان از حقوق و وظایف شهروندی پرداخته است. این پژوهش از نوع پیمایشی است و در آن از پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری در این تحقیق، جمعیت 15 سال به بالای ساکن شهر زنجان است. از این تعداد، با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونة کوکران، تعداد 383 نفر به شیوه خوشه­ای چندمرحله‌ای و با روش تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که میزان آگاهی شهروندان از وظایف شهروندی بالاتر از حقوق شهروندی است و میزان آشنایی شهروندان با معنی و مفهوم شهروندی در حد متوسط است. میزان آگاهی مردان از حقوق و وظایف شهروندی بالاتر از زنان است. همچنین، متأهلین نسبت به مجردین آشنایی بیشتری با حقوق و وظایف شهروندی دارند. بین متغیر سواد رسانه­ای و شهروندی نیز در این تحقیق رابطة معنی‌داری مشاهده شد؛ یعنی با افزایش سواد رسانه­ای، میزان آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی نیز افزایش می­یابد. از میان متغیرهای مستقل مورد بررسی، به ترتیب، متغیرهای تحصیلات، سواد رسانه­ای و سن بیشترین تأثیر را بر آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی داشته­اند.